Đền Bà Chúa Kho ở Bắc Ninh là một trong những ngôi đền vô cùng nổi tiếng và được nhiều người ghé tham quan cũng như cầu bình an mỗi năm. Tuy nhiên tại ngôi đền cổ này còn có một nghi lễ linh thiêng và lâu đời được nhiều người tin tưởng đó chính là nghi lễ “vay vốn” Bà Chúa Kho. Cũng chính vì vậy mà mỗi năm cứ đến ngày lễ hội đền Bà Chúa Kho, rất nhiều người sẽ đến đây cùng những lễ vật và tấm lòng thành kính để có thể đến “vay vốn” Bà Chúa Kho, cầu cho việc kinh doanh suôn sẻ, thuận lợi. Đây cũng là một trong những nét văn hóa lâu đời không thể nào phai nhạt được trong lòng mỗi người dân xứ Bắc.
Di tích lịch sử đền Bà Chúa Kho Bắc Ninh
Đền Bà Chúa Kho nằm trên lưng chừng núi Kho thuộc thôn Cổ Mễ. Nơi đây thuộc phường Vũ Ninh, Thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Đền được xây dựng theo lối kiến trúc cổ từ thế kỷ XIX. Ngôi đền cổ này được xây dựng theo kiểu chữ T. Đền Bà Chúa Kho sở hữu những đường nét chạm khắc vô cùng công phu.
Ngoài ra, đền Bà Chúa Kho là một di tích lịch sử quan trọng nằm trong quần thể di tích của khu Cổ Mễ bao gồm: Đình – Chùa – Đền đã được nhà nước công nhận. Đền Bà Chúa Kho được công nhận là di tích lịch sử có giá trị văn hóa cao. Không chỉ vậy, nơi đây còn mang giá trị tín ngưỡng tâm linh vô cùng độc đáo. Do đó ngôi đền này đã thu hút nhân dân khắp cả nước hành hương mỗi dịp lễ hội hàng năm.
Lịch sử của đền Bà Chúa Kho
Đền bà Chúa Kho cũng mang một truyền thuyết vô cùng sâu sắc. Tương truyền bà Chúa Kho là người phụ nữ vừa xinh đẹp vừa khéo léo. Trong chiến thắng Như Nguyệt (1076) do Lý Thường Kiệt lãnh đạo, bà hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tổ chức sản xuất, tích trữ lương thực, trông nom kho tàng quốc gia. Bà còn là người có công lớn trong việc chiêu dân lập ấp, khai khẩn đất đai vùng Quả Cảm, Cô Mễ, Thượng Ðồng.
Sau này, bà trở thành hoàng hậu dưới triều Lý. Lúc này, bà tiếp tục giúp sức nhà vua trong việc kinh bang đất nước. Bà đã giúp đất nước giữ gìn kho lương. Tuy một đời vì nước vì dân như vậy nhưng bà lại bị giặc sát hại trong lúc đang phát lương cứu đói dân làng. Cảm kích công lao và tấm lòng của bà, nhà vua đã phong bà là Phúc Thần. Dân làng Cổ Mễ vô cùng thương tiếc và nhớ ơn bà. Do đó họ đã lập nên đền Bà Chúa Kho tại vị trí kho lương cũ trên Núi Kho.
Lễ hội đền Bà Chúa Kho vô cùng nổi tiếng
Người dân kéo về đền Bà Chúa Kho Bắc Ninh để cầu nguyện
Theo tục truyền hàng năm, người dân nơi đây lấy ngày 14 tháng Giêng là ngày Lễ hội đền Bà Chúa Kho. Lễ hội này được tổ chức nhằm tưởng nhớ đến những công lao to lớn của bà. Vào những ngày này người dân trên khắp cả nước nô nức kéo nhau đến đền Bà Chúa Kho. Người dân đến đây để cầu an và cầu lộc.
Mỗi năm đền đều đón tiếp hàng ngàn lượt khách tới cúng tế. Những mâm lễ được khách hành hương mua sắm tùy tâm. Có thể đơn giản là thẻ hương, bông hoa với vài ba tập tiền âm phủ. Cầu kỳ hơn thì con gà đĩa xôi, hay một mâm ngũ quả đủ đầy dâng lên Bà Chúa Kho. Tất cả thể hiện sự thành tâm cầu khấn mong một năm mới đủ đầy, an khang thịnh vượng. Và trong số đó có không ít người đến để “vay vốn” Bà Chúa Kho.
Điểm thú vị trong nghi thức “vay vốn”
Nghi thức “vay vốn” tại đây vô cùng thú vị. Mọi người thường chuẩn bị sớ, lễ để dâng hương. Trong đó, trong sớ sẽ phải ghi rõ là vay bao nhiêu, sử dụng làm gì. Đặc biệt là phải ghi bao lâu sẽ trả y như khi vay vốn thật vậy. Thậm chí còn có nhiều trường hợp hứa rằng vay 1 trả 5, trả 10,… với niềm tin Bà Chúa Kho sẽ phù hộ độ trì cho mình làm ăn phát đạt tấn tới.
Và với tín ngưỡng tâm linh đã vay thì phải trả. Nên dù có làm ăn tốt hay không thì người ta vẫn giữ đúng lời hứa tạ lễ cuối năm rất lớn ở đền Bà Chúa Kho mong cho năm sau vốn liếng dồi dào, làm ăn tốt hơn,… Nghi thức “vay vốn” này bắt nguồn từ những huyền tích tín ngưỡng xa xưa các cụ truyền lại. Sau đó, nghi lễ này đã được củng cố thêm trong thời kì chiến tranh. Dù trải qua nhiều trận chiến ác liệt thì ngôi đền này vẫn vững vàng trước phong ba bão táp.
Những điều cần lưu ý khi đi lễ ở đền Bà Chúa Kho
Một số lưu ý về trang phục
Theo phong tục truyền thống của người phương Đông thì sự giản dị, tôn nghiêm luôn là quy định bắt buộc tại những nơi thờ tự linh thiêng. Những bộ đồ nhã nhặn lịch sự, màu sắc đơn giản sẽ là lựa chọn lý tưởng khi đi lễ đền Bà Chúa Kho. Tuyệt đối tránh những loại quần áo hở hang thiếu vải. Thậm chí cũng nên tránh các bộ quần áo rườm rà có tà dài thướt tha. Bởi những loại trang phục này cũng rất dễ gây khó khăn ở những nơi đông đúc như các đền chùa ngày đầu năm vì dễ vướng vào người khác hoặc bị tàn hương rơi làm rách, cháy vải.
Bên cạnh đó, bạn nên sử dụng các loại giày dép lịch sự và năng động. Bạn có thể chọn giày bệt, giày thể thao,… để tiện di chuyển. Bởi vì khi đi lễ thường phải leo núi hoặc đi bộ khá nhiều. Hãy tránh xa các đôi giày cao gót nếu không muốn đôi chân bị sưng tấy nhé.
Nên chuẩn bị lễ vật gì để đi lễ?
Dọc lối lên đền Bà Chúa Kho là địa điểm bày bán rất nhiều đồ lễ vô cùng phong phú. Vàng mã, nén hương thơm là những thứ không thể thiếu tại đây. Tuy nhiên bạn nên chuẩn bị việc sắm sửa vàng mã trước từ nhà. Việc này sẽ giúp bạn có sự chủ động hơn trong việc mua lễ vật. Nó sẽ giúp bạn tránh được việc bị các cửa hàng tại đây chặt chém.
Bên cạnh đó, bạn nên cho tiền vào các hòm công đức. Bạn không nên đặt lên ban thờ hay hương án. Bởi vì điều này sẽ gây ra hiện tượng mất thẩm mỹ ở chính điện. Bên cạnh những mâm lễ vàng mã, những cây tiền, những cành vàng, cành bạc là những đồ lễ mặn con gà, mâm xôi,… Tất cả đều được chuẩn bị để dâng lên Bà Chúa Kho. Các bạn phải chuẩn bị kĩ lưỡng các lễ vật và đội lễ trên đầu khi đi hành lễ. Việc này sẽ giúp tránh va chạm trong dòng người ùn ùn kéo vào đền làm đổ vỡ đồ.
Lưu ý khi tham gia nghi lễ “vay vốn” ở đền Bà Chúa Kho Bắc Ninh
Nghi lễ “vay vốn” Bà Chúa Kho là một nghi lễ tâm linh thiêng liêng. Do đó người tham gia lễ bái phải thật sự thành tâm. Bên cạnh đó người bái lễ cần giữ đúng lời hứa của mình. Người đến vay cần ghi rõ ràng trong sớ là vay bao nhiêu, vay để làm gì và thời gian tạ lễ có thể vài tháng, 1 năm, 2 năm,… Việc vay trả là tùy tâm mỗi người. Nhưng theo tín ngưỡng tâm linh thì có “vay” tất phải có “trả”. Cho dù bạn có làm ăn được hay không thì cũng cần tuân thủ nguyên tắc này.
Những lưu ý khi tiến hành cầu nguyện và lễ bái
Trong những năm gần đây, tình trạng lộn xộn ở đền Bà Chúa Kho bởi hiện tượng cúng thuê diễn ra tràn lan. Điều này đã gây ra sự bức xúc cho mọi người. Mặc dù ban quản lý đã cảnh báo du khách hiện trạng này và có những bảng thông báo đặt ở nhiều vị trí trong đền. Nhưng vẫn có rất nhiều người cúng thuê len lỏi, chiếm chỗ của du khách. Vậy nhưng bạn nên tự cầu nguyện và cúng bái để thể hiện sự thành tâm của bản thân chứ không nên cúng thuê nhé.
